Islam

Ten artykuł dotyczy religii. Zobacz też: inne znaczenie słowa „islam”.

Nie mylić z: islamizm.

Islam (arab. ‏الإسلام‎, al-islām – poddanie się woli Boga^[1][2]), mahometanizm^[3][4] – religia monoteistyczna, na początku XXI wieku druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie^[a][5]. Zapoczątkował ją prorok Mahomet; według islamu to on przekazał ludziom świętą księgę – Koran, którą mu objawił Archanioł Gabriel^[1] (arab. Dżibril) w latach 610–632^[1]. Wyznawca tej religii to muzułmanin lub muzułmanka. Ich zdaniem Koran to ostateczne i niezmienne objawienie się Boga, przez muzułmanów nazywanego arabskim słowem Allah^[1].

Islam ma wspólne korzenie z judaizmem i chrześcijaństwem, przez co jest zaliczany do religii abrahamicznych. Według islamu objawienie przekazane Żydom i chrześcijanom przez Abrahama, Mojżesza i Jezusa powinno zostać ponowione i uzupełnione.

Podstawę islamu tworzy pięć zasad i obowiązków muzułmanina:

• wyznanie wiary w jedynego Boga (szahada),
• pięciokrotna modlitwa w ciągu doby,
• post w miesiącu ramadan,
• jałmużna na rzecz ubogich,
• pielgrzymka do Mekki przynajmniej raz w życiu.

Mahomet początkowo działał wśród arabskich rodaków i z czasem większość tego ludu uległa islamizacji. Przeszły ją też inne narody Starego Świata – islam stał się religią dominującą w części krajów Azji, Afryki i Europy^[b], łącznie w ok. 50 na świecie^[6], co stanowi ok. 1/4 wszystkich państw. Przez to Arabowie stali się mniejszością muzułmanów (ok. 20–25%), a większość to obywatele różnych krajów Azji jak Indonezja, Indie, Pakistan i Bangladesz^[5].

Trzy główne odłamy islamu to sunnizm (85–90%), szyizm (10–15%) i charydżyzm (<1%)^[5]. Wyróżnia się też ich podgrupy i odrębne ruchy; przykłady to:

• sufizm,
• salafizm^[7] i wahhabizm,
• islam bezdenominacyjny (wyznawcy identyfikujący się jako tylko muzułmanie)^[8],
• odłam ahmadijja^[9] – przy czym część muzułmanów nie uważa tej doktryny za islamską^[c].

Z islamu wywodzą się też inne religie abrahamiczne jak druzyzm (XI wiek), jezydyzm (XII wiek), babizm (XIX wiek) i potomny mu bahaizm (XIX wiek). Islam miał też wpływ na pojawienie się w XV wieku sikhizmu, niezaliczanego do grupy abrahamicznej.

Islam od początku spotykał się ze sceptycyzmem i krytyką, a czasem też wrogością, dyskryminacją i uprzedzeniem znanym jako islamofobia. Bywają oparte na ksenofobii, np. rasizmie względem osób niebiałych stanowiących większość muzułmanów^{[potrzebny przypis]}, jednak krytyce podlega też stosunek islamu do:

• ludzi niewyznających go (giaurów), zwłaszcza apostatów;
• kobiet i osób queer (LGBTQ+);
• odkryć naukowych jak ewolucyjna antropogeneza, przecząca dosłownemu rozumieniu Koranu^{[potrzebny przypis]}.

Z drugiej strony część wyznawców innych religii dążyła do pokoju z muzułmanami – przykłady to założyciel wspomnianego sikhizmu Guru Nanak, wpływowy hiduista Mahatma Gandhi, dalajlama Tenzin Gjaco^[10] czy papieże Jan Paweł II i Benedykt XVI. Flaga Indii bywa interpretowana jako symbol pokoju między hinduizmem a islamem.