Unia Europejska

Unia Europejska
Flaga
Flaga
Dewiza: In varietate concordia[1]
(Zjednoczona w różnorodności[1])
Hymn:
Ode „An die Freude”

(Oda do radości)
Położenie Unii Europejskiej
Konstytucja

Traktat z Maastricht, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
traktat lizboński

Język urzędowy

24 języki[2]

Stolica

Bruksela (egzekutywa i legislatywa)
Strasburg (legislatywa)
Luksemburg (trybunał sądowy, izba kontroli)
Frankfurt (bank centralny)

Przewodniczący Rady Europejskiej

Charles Michel[3]

Szef rządu

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen[3]

Przewodniczący Parlamentu

Roberta Metsola[4]

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


4 233 262 km²
3,08%

Liczba ludności (2020)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


447 706 209[5]
105,8 osób/km²

PKB (2019)
 • całkowite 


19 413 mld[a] USD[6]

PKB (PSN) (2019)
 • całkowite 
 • na osobę


22 147 mld[b] dolarów międzynar.[6]
41 801 dolarów międzynar[6].

Waluta

8 walut, w tym euro¹ (€)[7] (EUR)[8]

Data powstania

1 listopada 1993[9]

Religia dominująca

chrześcijaństwo[10]

Strefa czasowa

UTC −4 do +4 (0 do +2, uwzględniając tylko kontynent europejski)

Domena internetowa

.eu[11]

Budynek Berlaymont w Brukseli, siedziba Komisji Europejskiej
Sala obrad plenarnych Parlamentu Europejskiego w Strasburgu

Unia Europejska, UE (ang. European Union, EU) – gospodarczo-polityczny związek 27 demokratycznych państw europejskich. Unia powstała 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht[10] – jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Korzenie współczesnej integracji europejskiej sięgają okresu powojennego i ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich. Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów współpracy, powoływały organizacje, instytucje i organy, których celem było wzmocnienie jedności między nimi. W 1993 nadrzędną wobec wszystkich poprzednich organizacji została Unia Europejska, sama otrzymując nieznaną wcześniej hybrydową formułę sui generis[12].

Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa (w międzynarodowoprawnym tego słowa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. Równocześnie zastąpiła ona kilka form współpracy, w tym m.in. Wspólnotę Europejską. Proces integracji wykracza poza ściśle określone ramy geograficzne Europy[13]. W określeniu europejskości Unii naczelną rolę odgrywają czynniki historyczne i kulturowe oraz wspólna tożsamość i identyfikacja z wartościami demokratycznymi[14].

Uważa się, że UE funkcjonuje na zasadach wywodzących się z filozofii i demokracji greckiej, prawa rzymskiego i tradycji chrześcijańskiej[15].

Początkiem powojennej integracji europejskiej było powstanie w 1952 Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W 1958 została utworzona Europejska Wspólnota Gospodarcza i to jej bezpośrednią następczynią jest Unia Europejska. Od czasu wejścia w życie traktatu lizbońskiego, tj. 1 grudnia 2009, podstawę prawną funkcjonowania stanowią Traktat o Unii Europejskiej (znany także jako traktat z Maastricht) oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Integralną część Traktatów stanowią tabele ekwiwalencyjne, protokoły i wyjaśnienia. Duże znaczenie dla unijnego porządku prawnego ma też Karta praw podstawowych UE. Prawem wiążącym są również umowy międzynarodowe z państwami trzecimi (w tym układy stowarzyszeniowe), których stroną były Europejska Wspólnota Gospodarcza i Unia Europejska przed 2009 r. Dokończeniem acquis Unii są akty prawa wtórnego powstałe w oparciu o Traktaty i umowy międzynarodowe.

  1. a b The EU motto. europa.eu. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
  2. EU languages. europa.eu. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
  3. a b UE w 2019 r. Sprawozdanie ogólne z działalności Unii Europejskiej. Urząd Publikacji Unii Europejskiej. [dostęp 2021-03-06]. (pol.).
  4. Nowa Przewodnicząca PE Roberta Metsola: należy wzmocnić europejski projekt. Aktualności Parlament Europejski [online], europarl.europa.eu, 19 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-22] (pol.).
  5. Population on 1 January. Eurostat. [dostęp 2020-12-15]. (ang.).
  6. a b c Dane na 2018 rok, na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego: International Monetary Found – Data and Statistics. [dostęp 2018-07-29]. (ang.).
  7. Rozporządzenie Rady (WE) nr 2182/2004 z dnia 6 grudnia 2004 r. dotyczące medali i żetonów podobnych do monet euro. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. [dostęp 2021-03-06]. (pol.).
  8. COUNTRY CURRENCY CODES. iban.com. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
  9. Traktaty UE. europa.eu. [dostęp 2021-03-06]. (pol.).
  10. a b European Union. The World Factbook. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
  11. Domeny internetowe. europa.eu. [dostęp 2021-03-06]. (pol.).
  12. Robert Grzeszczak, Federalizacja systemu Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
  13. Np.: Cypr, kwestie przystąpienia Turcji i państw zakaukaskich, terytoria specjalne, będące integralną częścią Unii: Gujana w Ameryce Południowej, Reunion w Afryce itd.
  14. Michał Wallner: Polityczne i cywilizacyjne granice Europy – między otwartością a tożsamością. 2006-06-01. [dostęp 2011-02-15].
  15. Unia Europejska, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-04-23].


Błąd w przypisach: Istnieje znacznik <ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>
BŁĄD PRZYPISÓW